4 / 5
ΘΕΣΜΙΚΗ ΓΩΝΙΑ
ΑΡΘΡΟ
«ΟΤΑΝ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΙΠΟΤΕ
ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ»
Γιάννος Κοντόπουλος
Διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ.
Σ
την παρούσα φάση,
οι περισσότεροι
Έλληνες γνωρίζουν πια ότι οι τρεις πιο σημαντικοί
παράγοντες για την ελληνική οικονομία είναι η
ανάπτυξη, η ανάπτυξη και η ανάπτυξη. Αυτό που είναι
λιγότερο γνωστό είναι ότι μια μικρή μεταβολή του ρυθμού
ανάπτυξης της οικονομίας, από τοοριακάαρνητικόστοέστω
οριακά θετικό, μπορεί να έχει σημαντικό θετικό αντίκτυπο
στη χρηματιστηριακή αγορά. Σύμφωνα με τα πρόσφατα
στοιχεία, η ελληνικήοικονομίαφαίνεται ναβρίσκεται κοντά
σε αυτή την κομβική μετάβαση. Αξίζει λοιπόν να δούμε τι
θα μπορούσε να σημαίνει αυτή η εξέλιξη, θεωρητικά και
πρακτικά.
Εδώ και καιρό, η ακαδημαϊκή έρευνα έχει επισημάνει ότι,
ακόμη και στα «ψυχρά» οικονομικά, η ψυχολογία παίζει
ρόλο και μάλιστα συχνά δυσανάλογα μεγάλο, ιδίως δε σε
σημείακαμπής. Πρόσφατα, οι AndrewEggers και Alexander
Fouirnaies του London School of Economics δημοσίευσαν
ένα επιστημονικό άρθρο που εξετάζει τι συμβαίνει όταν
τα στοιχεία για την ανάπτυξη αλλάζουν πρόσημο είτε σε
οριακά θετικό (δέκατα της μονάδας πάνω από το μηδέν)
είτε σε οριακά αρνητικό (δέκατα της μονάδας κάτωαπό το
μηδέν). Αυτή η ασήμαντη διαφορά δεν έχει καμία άμεση
οικονομική συνέπεια από μόνη της, αλλά βεβαίως προ-
καλεί πολύ σημαντικές διαφορές στους τίτλους ειδήσεων.
Οι Eggers και Fouirnaies διαπίστωσαν ότι, σε αντίθεση
με τις επιχειρήσεις, οι καταναλωτές επηρεάζονται σημα-
ντικά. Ως αποτέλεσμα, τόσο η εμπιστοσύνη τους όσο και
η ιδιωτική τους κατανάλωση αντιδρούν δυσανάλογα με
την αντικειμενική σημασία της είδησης. Επιπλέον, όσο
πιο ανίσχυρο είναι το δίχτυ κοινωνικής προστασίας (όπως
τώρα στην Ελλάδα) τόσο ισχυρότερη είναι η αντίδραση.
Κατά συνέπεια, οι συγκεκριμένες οικονομικές ειδήσεις
μπορεί ναλειτουργήσουν, μερικώς, ωςαυτοεκπληρούμενη
προφητεία. Ιδιαίτερα, δε, όταν οι οικονομικοί παίκτες, που
έχουν ήδη υποστεί τις συνέπειες της βαθιάς και παρατε-
ταμένης οικονομικής ύφεσης, λαμβάνουν οικονομική
πληροφόρηση με συντεταγμένο τρόπο. Οι οικονομικές
συνέπειες είναι πραγματικά μεγάλες. Σύμφωνα με την
ίδια μελέτη, κατά το τρίμηνο στο οποίο ανακοινώνεται η
μετάβαση από αρνητικό σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης και
αντίστροφα, ημεταβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης μπορεί
να φτάσει ακόμη και τη μία εκατοστιαία μονάδα. Αν λοιπόν
η οικονομία είναι επιρρεπής στο «σχεδόν τίποτε», μήπως
το ίδιο ισχύει και για τις αγορές;
Λογικά, θασυμπεραίναμεότι, ανοι οικονομικοί παίκτες είναι
τόσοευμετάβλητοιωςπροςτηνοικονομικήτουςσυμπεριφορά,
τότε θα πρέπει να υπάρχει και ένα αντίστοιχο αποτέλεσμα
στη συμπεριφορά των αγορών. Ας εξετάσουμε αυτήν την
υπόθεση, βλέποντας τι έχει συμβεί στην ευρωπαϊκή περι-
φέρεια. Η Ελλάδα υπέστη τη βαθύτερη και μεγαλύτερη σε
διάρκειαύφεσηαπό τις χώρες της περιφέρειας (θυμόμαστε
άραγε ότι κάποτε μας αποκαλούσαν συλλογικά PIGS;). Η
Ιρλανδία ήταν η πρώτη που μπήκε και η πρώτη που βγήκε
από την ύφεση, ενώη Πορτογαλία και η Ισπανία εισήλθαν
σε ύφεση το 2011 και εξήλθαν στο τέλος του 2013. Το
ενδιαφέρον είναι ότι η Ιταλία παραμένει σε ύφεση από το
τέλος του2011. Εξετάζουμελοιπόν στις τρεις«παρόμοιες»
χώρες τις πιθανές ευεργετικές συνέπειες της φάσης της
μετάβασης από την ύφεση στην ανάπτυξη. Παρατηρήσαμε
τη συμπεριφορά της αγοράς, σε σύγκριση με την υπόλοιπη
1,2,3 5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,...20